Về nguồn gốc xuất xứ của bánh cuốn là từ Trung Quốc, khi vào Việt Nam bánh cuốn lại được chế biến khác nhau tùy theo từng vùng. Tiêu biểu là nguồn gốc về bánh cuốn Thanh Trì, từ thời Hùng Vương thứ 18 người dân đã tụ họp về thanh trì để khai khẩn đất đai và được An Quốc con trai vua Hùng dạy nghề cày cấy. Nghề làm bánh cuốn cũng được hình thành từ thời kì này.
Qua quá trình lan truyền bánh cuốn đã phổ biến khắp đất nước không chỉ có ở bắc bộ mà trung và nam bộ cũng có những của hàng bánh cuốn nổi tiếng như bánh cuốn thanh trì, bánh cuốn làng kênh, bánh ướt(bánh cuốn nghệ an-hà tĩnh), bánh cuốn tây hồ Thành phố HCM…
Như vậy bánh cuốn có nguồn gốc lâu đời và đã trở thành một món ăn phổ biến khắp đất nước Việt Nam, không chỉ có người dân Việt Nam thích bánh cuốn mà du khách nước ngoài khi đến việt nam cũng trầm trồ khen ngợi.
Yếu tố văn hóa
Việt Nam là một đất nước nông nghiệp lúa nước do vậy mà các món bánh của Việt Nam cũng được làm chủ yếu từ gạo. Tiêu biểu đó là món bánh cuốn cũng được làm từ gạo đó là gạo tẻ. Đó cũng là yếu tố tạo nên đặc trưng văn hóa của Việt Nam, văn hóa nông nghiệp lúa nước.
Bánh cuốn còn thể hiện yếu tố văn hóa thông qua việc kết hợp các nguyên liệu để tạo nên món bánh cuốn ngon như rau xanh là yếu tố âm, thịt hay tôm là yếu tố dương, còn bột trung hòa hai tính đó lại tạo nên sự hấp dẫn cho món ăn. Không chỉ có sự kết hợp yếu tố âm dương mà ta còn thấy cả yếu tố ngũ hành trong văn hóa đó màu sắc và gia vị trong bánh cuốn.
Trong món bánh cuốn có sự kết hợp của ngũ sắc đó là màu xanh của rau, màu đỏ của tôm thịt, màu đen của mộc nhĩ, màu vàng của hành phi và màu trắng của bánh cuốn được cuộn lại.
Hơn nữa còn có sự kết hợp của ngũ vị đó là cho vào nước mắm dấm, đường và bát nước chấm phải đậm đà, chua ngọt của đường và dấm, cay cay của ớt và đặc biệt là chén nước mắm phải có màu vàng đẹp mắt. Với sự kết hợp đó đã tạo nên đặc trưng cho bánh cuốn, nó không chỉ là do nguyên liệu tạo nên mà còn do bàn tay chế biến và pha chế nước chấm của người làm.
Bánh cuốn là một món ăn mà người chế biến bỏ ít gia vị khi chế biến vì vậy mà một thứ không thể thiếu khi ăn bánh cuốn là chén nước mắm. Vì nước mắm tạo nên sự đậm đà và thơm ngon. Chén nước chấm trong món bánh cuốn cũng tạo nên đặc trưng văn hóa của Việt Nam. Vì chén nước chấm được pha chế ra từ nước mắm, khi nhắc đến nước mắm người ta biết ngay được là Việt Nam đó là trong văn hóa ẩm thực của Trung Hoa và Châu Âu người ta chỉ dùng nước tương không dùng nước mắm.
